خاک طلا چیست؟

خاکی که از معادن طلا استخراج می شود و حاوی طلا و معمولا نقره است را خاک طلا می گویند. لازم به ذکر است که این خاک از خرد شدن و پودر کردن سنگ طلا به دست می آید.

روش تشخیص سنگ طلا

روش های مختلفی برای تشخیص سنگ طلا وجود دارد که در ادامه این روش ها را معرفی می کنیم.

1-      سنگ مشکوک به سنگ طلا را در سایه بررسی کنید. طلای واقعی در زیر سایه هم درخشندگی و رنگ زرد خود را دارد اما طلای پیریت و میکا که به طلای ابلهان معروف است در سایه کدرتر می شود و درخشندگی نخواهد داشت.

2-      با ناخن روی رگه های طلا فشار دهید. در این حالت معمولا ناخن در داخل سنگ فرو می رود، در صورتی که پیریت (طلای ابلهان) پوسته پوسته می شود.

3-      سعی کنید تکه ای از سنگ طلا را با چاقو ببرید. طلای واقعی کاملا نرم و قابل انعطاف است به طوری می توان با چاقو آن را برید. دقت کنید که طلای ابلهان هنگام بریدن خرد و یا پوسته پوسته می شود.

4-       با ذره بین سنگ را بررسی کنید و اگر ساختاری لایه ای روی سنگ مشاهده کردید، به احتمال زیاد آن سنگ، سنگ طلای واقعی نیست.

5-      یک قطره اسید نیتریک روی قسمتی از سنگ مشکوک بریزید اگر طلا باشد هیچ اتفاقی نخواهد افتاد ولی اگر بر روی پیریت ریخته شود شروع به جوشیدن می کند.

روش های استخراج طلا از خاک طلا

غالکاری

غالکاری روشی است که طلا را از فلزات دیگر جدا می سازد. این روش یکی از بهترین روش های نیمه صنعتی برای استخراج طلا از خاک طلا به شمار می رود و بازدهی قابل قبولی را دارا می باشد. در این روش خاک طلا را با لیتارژ ذوب می کنند تا فلزات مزاحم موجود در خاک به سرباره منتقل شوند و از طلا جدا شوند. سپس طلا را در نقره یا مس جمع می کنند و شمش حاصل را در اسید نیتریک و سپس تیزاب حل می نمایند تا طلا و نقره استخراج شوند.

تیزابکاری

تیزابکاری نیز یکی دیگر از روش های استخراج طلا از خاک طلا است. در این روش سنگ طلا را خرد و پودر می کنند، سپس خاک حاصل را در تیزاب سلطانی حل می کنند تا طلا در تیزاب حل شود. این روش نسبت به روش غالکاری بازدهی کمتری دارد اما چون نیاز به تجهیزات خاصی مثل کوره غال و ... ندارد طرفداران زیادی دارد.

روش سیانیدی

این روش، یک روش صنعتی و البته بسیار خطرناک است که توسط بسیاری از معادن و کارخانه های استخراج طلا استفاده می شود. در روش سیانیدی، طلا به وسیله سدیم سیانید حل می شود، سپس با استفاده از الکتروینینگ، طلا از محلول استخراج می گردد.

مقالات دیگر

توصیه می گردد که مقالات دیگر ما که با این موضوع مرتبط هستند را نیز مطالعه فرمایید.

خاک طلا

روش قالکاری

بازیافت ضایعات الکترونیکی

یکی از مسئولین سازمان های زیربط می گوید: معمولا در بازیافت ضایعات الکترونیکی کسانی که برای اولین بار در کشور شروع به سرمایه‌گذاری در این زمینه کنند، سود بالاتری نسبت به افرادی که بعد از آنها وارد این حرفه می‌شوند، خواهند داشت؛ البته هنوز کسی برای استفاده از تسهیلات در این زمینه به سازمان صنایع و معادن مراجعه نکرده است. وی از همه سرمایه ‌گذاران دعوت کرد که برای بازیافت فلزات گرانبها نظیر طلا و نقره از ضایعات الکترونیکی دست به کار شوند و قول داد که سازمان صنایع و معادن از هیچ کمکی دریغ ننماید و کمک های لازم را به افراد علاقمند ارائه دهد.

طلا و نقره در ضایعات الکتریکی

بسیاری از ضایعات الکترونیکی نظیر بردهای موبایل، مادربوردهای کامپیوتر، انواع قطعات الکترونیکی و کامپیوتری و حتی تلفن‌های رومیزی و تلویزیون ها دارای مقداری طلا و نقره و در بعضی موارد پلاتین و پالادیوم هستند. برای مثال در پنل‌های LCD ورق‌هایی استفاده می‌شود که خود این ورق‌ها قابل استفاده مجدد هستند، حتی مواد پلاستیکی و مس‌هایی که در این نوع ضایعات وجود دارد می‌تواند بازیافت شده و به چرخه تولید برگردند.

بازیافت انواع مواد ارزشمند از یک کامپیوتر

یک عدد کامپیوتر دارای ۳۲‌درصد پلاستیک، ۴۱‌درصد آلومینیوم (به شرط این که بدنه و کیس آن از آلومینیوم ساخته شده باشد)، ۶۱/ ۰‌درصد طلا، ۹۸۱/۰‌ درصد نقره می باشد و این نشان دهنده این است که اگر به حجم زیادی از کامیپوترهای ضایعاتی دسترسی داشته باشیم می توانیم مقدار بسیار زیادی مواد ارزشمند بازیافت کنیم و به سود قابل توجهی برسیم.

مراکز اصلی بازیافت ضایعات الکترونیکی در کشور

یکی از سوالاتی که برای افراد سرمایه گذار مطرح است این است که نحوه و مکان استقرار صنایع بازیافت ضایعات الکترونیک در کشور چگونه است. در این راستا وزارت صنایع دو شهر بزرگ در کشور یعنی تهران و شیراز را برای این صنعت در نظر گرفته است.

یکی از مسئولین دولتی در اینباره می‌گوید: یکی از اولویت‌های سازمان صنایع و معادن برای استقرار واحدهای بازیافت ضایعات الکترونیکی، شهر شیراز است چرا که دارای منطقه ویژه اقتصادی الکترونیکی است و بیشترین تولیدات محصولات الکتریکی کشور بعد از تهران را در اختیار دارد. وی می‌افزاید: اگرچه اولویت سازمان صنایع و معادن استان‌های تهران و فارس به عنوان دو مرکز بزرگ انباشت زباله‌های الکترونیکی در کشور است، اما اگر در سایر نقاط نیز سرمایه ‌گذار پاپیش بگذارد و سازمان را توجیه کند، حتما استقبال خواهد شد.

وی می‌افزاید: «بحث استخراج طلا و نقره از ضایعات الکترونیکی به این دلیل از سوی سازمان صنایع و معادن رونمایی می‌شود که جذابیت سرمایه‌گذاری آن مشخص گرد و دلیل آن این است که با توجه به اصل ۴۴ شرکت‌ها و ارگان‌های دولتی نباید خود سرمایه‌گذاری کنند و به جای آن باید سرمایه گذاران را تشویق به این کار نمایند.

میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز

تصور می ‌رود که برای شروع به کار یک واحد صنعتی و بزرگ بازیافت ضایعات الکترونیکی، سه ‌‌میلیون دلار مورد نیاز باشد. هم ‌اکنون این صنعت در ژاپن، آلمان، چین، پاکستان و بسیاری از کشورهای دیگر مطرح است.

آمار و ارقام ارائه شده از آژانس اروپایی محیط ‌زیست

آژانس اروپایی محیط ‌زیست پس از تحقیقی که در بسیاری از کشورها انجام داد به این نتیجه رسید که حجم سالانه ضایعات الکترونیکی در سال گذشته  ۴۰‌میلیون تن بوده که این نشان دهنده این است که سه برابر سریع ‌تر از مجموع ضایعات و زباله‌های تولید شده توسط انسان در حال اضافه شدن است.

همچنین برخی از موسسات تحقیقاتی به این نتیجه رسیده‌اند که تعداد کامپیوترهای موجود در جهان از مرز یک میلیارد گذشته است و این بدان معناست که بطور متوسط از هر ۷ نفر در جهان، یک نفر از رایانه بهره‌مند است و این حاصل رشد ۱۲‌درصدی تعداد رایانه‌ها در هر سال نسبت به سال گذشته است. بنابراین این آمار و ارقام همگی به ما می فهمانند که بازیافت ضایعات الکترونیکی به امری اجتناب پذیر تبدیل شده است.

مطالب مرتبط

بازیافت موبایل

سنگ طلا

خاک طلا

نقره یکی از فلزات گرانبها با رنگ سفید و نقره ای است . نقره، یک رسانای خوب حرارت و الکتریک است و به همین خاطر کاربردهای زیادی در صنعت دارد. این فلز در پوسته زمین بصورت خالص و آزاد یافت می‎شود ولی بیشتر به عنوان یک محصول جانبی در فرآیند استخراج مس، طلا، سرب و روی تولید می گردد.

کاربردهای نقره

نقره کاربردهای زیادی در صنعت و زندگی انسان دارد. در زیر چند عدد از این کاربردها را مشاهده می کنید.

- ساخت جواهرات و زیورآلات

- ساخت ظروف نقره و وسایل تزئینی مثل مدال و سکه

- به عنوان سرمایه گذاری و حفظ سرمایه

- ساخت اتصالات و هادی های الکتریکی نظیر رله ها و کلیدها

- در فیلم های رادیولوژی

- در صنعت آبکاری

- ساخت مواد شیمیایی و دارویی و پزشکی

تجارت جهانی نقره

براساس آخرین آمار ارائه شده تا انتهای سال 2016، ارزش صادرات جهانی نقره بالغ بر 18.2 میلیارد دلار بوده است. 86.3 درصد از صادرات جهانی نقره در اختیار 15 کشور برتر قرار دارد. از این کشورها می توان به مکزیک، کانادا، چین، آمریکا و کره جنوبی اشاره کرد.

بازیافت نقره از جواهرات

جواهرات کهنه و شکسته از ضایعاتی هستند که برای بازیافت نقره مورد توجه قرار می گیرند. این جواهرات معمولا یا به طور مستقیم ذوب می شوند تا به شکل شمش و ساچه در آیند و یا اسیدکاری می گردند تا به صورت نقره خالص بازیابی شوند.

ضایعات دیگری که می توان از آن ها نقره را بازیافت نمود

مقدار قابل توجهی از ضایعات نقره را می توان از فیلم های رادیولوژی بازیافت نمود. علاوه بر این، در بسیاری از کشورهای صنعتی حدود 15 – 10 درصد نقره از ضایعات جواهرات، سکه ها و ظروف نقره تولید می‌شود، البته این میزان به درصد تولید نقره، میزان جواهرات و مصرف این محصولات بسیار متفاوت است. گروه مهم دیگری از ضایعات حاوی نقره شامل ضایعات الکترونیکی مثل بردها و قطعات الکترونیکی، خازن ها، اتصالات الکتریکی و لحیم های نقره است که با گسترش روزافزون تولید و مصرف در این زمینه، اهمیت آنها به طور چشم‌گیری در حال افزایش است.

 مطالب دیگر

بازیافت کاتالیست

استخراج طلا از خاک

امروزه گوشیهای همراه زیادی در دنیا وجود دارند که می‌توان از این گوشی‌های موبایل کارکرده طلای قابل توجهی استخراج کرد. مثلا برای به دست آوردن یک گرم طلا باید یک تن سنگ معدن استخراج شود. ولی شما می‌توانید همین مقدار طلا را از 41 گوشی موبایل از کار افتاده استخراج کنید. ضمن اینکه در ذخایر معدنی غنی از طلا، در هر یک میلیون تن سنگ معدن، طلا در یک یا دو تکه وجود دارد که معادل یک یا دو گرم در هر تن می‌شود.

ایده اینکه 41 گوشی موبایل حاوی یک گرم طلا است ابتدا در گزارش سازمان ملل درباره پسماندهای الکترونیکی مطرح شد. در این مورد شرکت یومیکور که در بلژیک مستقر است می گوید: شما می‌توانید این مقدار طلا را از 35 گوشی موبایل به دست آورید.

ارزش طلای به کار رفته در موبایل ها

به عبارت دیگر از یک تن گوشی موبایل از کار افتاده - بدون احتساب وزن باتری - حدود 300 گرم طلا به دست می آید. با احتساب قیمت‌های کنونی طلا مقدار طلای کار شده در گوشی همراه کمتر از یک دلار و 67 سنت است و این درحالی است که یومیکور می‌گوید استخراج طلا از گوشیهای مویایل از کارافتاده با رعایت استاندارد های صنعتی و فنی به صرفه است.

البته شما می‌توانید طلای مورد نیاز را از  محصولات دیگر نیز استخراج کنید. برای مثال می توان از کلیه ضایعات الکترونیکی اعم از بردهای کامپیوتری و قطعات الکترونیکی طلا و نقره را بازیافت نمود.

یک نکته جالب

سالانه حدود 2700 تن طلا از حدود 7400 تن سنگ معدن استخراج می‌شود. اگر بخواهید این مقدار طلا را از گوشی‌های همراه کار کرده به دست آورید، باید 300 میلیون گوشی موبایل را بازیافت نمایید و اگر این کار هر روز انجام دهید، هفت میلیون گوشی مورد استفاده کاربران در جهان ظرف 23 سال تمام خواهد شد. البته نمی توان منکر شد که گوشی های نو به صورت مداوم ساخته می شوند و در دست کاربران می روند و روزی آن ها نیز فرسوده و از کار افتاده می شوند.

 مقالات دیگر

بازیافت ضایعات الکترونیک

بازیافت موبایل

با توجه به قیمت بالای طلا، بازیافت این ماده از ضایعات نقش بسیار مهمی را در تولید و استخراج طلا ایفا می‌کند. با توجه به عیار کم طلا در خاک های معدنی و با توجه به ارزش بالای آن، استخراج طلا از ضایعات بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

کاربردهای طلا

طلا کاربردهای زیادی دارد. مثلا طلا در ساخت جواهرات، سکه‌ ها، مدال‌ ها و شمش‌ ها، قطعات الکترونیکی و قطعات حساس صنعتی کاربرد دارد. از سایر کاربردهای طلا می توان به صنایع آبکاری، صنایع شیمیایی، ساخت آلیاژهای مختلف، لحیم‌کاری‌ ها، در قطعات صنعتی و کاتالیست‌ها اشاره نمود.

تولید طلا از ضایعات

یکی از ضایعات رایج که به وفور قابل دسترسی هستند جواهرات مستعمل هستند. گروه دیگر ضایعات طلا شامل سکه‎ ها، مدال‌ ها و شمش‌ ها می باشند. ضایعات الکترونیکی نیز از مهم‌ترین ضایعات حاوی طلا می باشند که از آنها می‌توان به بردهای الکترونیکی، قطعات الکترونیکی، کلیدها، اتصالات، رله‌ها، محلول‌ها و لجن‌ها اشاره نمود و البته این دسته از ضایعات با توجه به ماهیت و کاربردشان علاوه بر طلا، حاوی مقادیر قابل توجهی مس، نقره، پلاتین و پالادیم نیز هستند.

به منظور بازیابی مجدد قراضه‌های حاوی طلا نیاز به اعمال فشار زیاد از طرف سازمان‌ها و مجامع مختلف نیست. زیرا مقادیر قابل توجه از فلزات با ارزش موجود در این قراضه‌ها انگیزه کافی برای بازیابی آنها را ایجاد نموده است. از طرف دیگر به جز نگرانی‌های مرتبط به سلامت و محیط زیست که بر روی همه فرآیندهای متالورژیکی در کشورهای صنعتی اعمال می‌شود، محدودیت خاصی برای بازیابی طلا وجود ندارد.

بازیافت طلا از جواهرات مستعمل 

معمولا ضایعات جواهرات توسط خود زرگرها و طلاسازها بازیافت می‌شود به این صورت که ذوب می شوند و سپس دوباره از آن ها طلای آب شده یا جواهرات را تولید می کنند. البته بخشی از ضایعات جواهرات مستعمل نیز به صورت شیمیایی بازیافت می شوند تا طلای خالص و پرعیار تولید شود.

استخراج پلاتین، پالادیوم و رودیوم نسبت به استخراج طلا و نقره، در حجم کمتری انجام می شود. معمولا استخراج این فلزات از کاتالیست‌های فرسوده اگزوز انجام می گیرد و در رده های بعدی ضایعات الکترونیکی و جواهرات کهنه و فرسوده قرار می گیرند. شاید بد نباشد بدانید که در سال 1988، 8/6 درصد رودیوم، 7/5 درصد پلاتین و 2/2 درصد پالادیوم از ضایعات استخراج شده است.

پلاتین، پالادیوم و رودیوم

پلاتین، پالادیوم و رودیوم را در ضایعات و وسایلی مثل سکه‌ها، زیورآلات و وسایل دکوری، کاتالیست های اگزوز، ضایعات الکترونیکی، کاتالیست‌های شیمیایی و پتروشیمی و جواهرات کهنه و فرسوده هستند. البته بیشترین انگیزه برای بازیافت فلزات گروه پلاتین از ضایعات کاتالیست‌های خودرو وجود دارد، زیرا این منابع علاوه بر این که حاوی پلاتین، پالادیوم و رودیوم هستند، با سرعت قابل توجهی در حال رشد هستند. بنابراین آینده بازیافت پلاتین، پالادیوم و رودیوم به میزان زیادی تابع تغییرات صورت گرفته در بخش کاتالیست‌های اگزوز خودرو است . لازم به ذکر است که به جز محدودیت های زیست محیطی که برای همه فعالیت‌های مرتبط با استخراج و بازیافت فلزات گرانبها و ضایعات الکترونیکی و صنعتی وجود دارد، محدودیت خاصی برای بازیافت فلزات گروه پلاتین وجود ندارد.

لازم است بدانید که کاتالیست‌های اگزوز خودرو ممکن است تنها حاوی پلاتین و یا ترکیبی از پلاتین، پالادیوم و رودیوم باشند. ضایعات کاتالیست های اگزوز ممکن است به صورت یک مجموعه کامل مبدل اگزوز، پایه یا پایه خرد شده و آماده برای بازیافت به روش پیرومتالورژی (قالکاری) و هیدرومتالورژی (اسیدکاری و تیزابکاری) باشند.

روش بازیافت کاتالیست ها

همان طور که گفته شد مواد ثانویه حاوی فلزات گروه پلاتین متنوع بوده و به همین دلیل مسیرهای مختلفی را در بازیافت طی می‌کنند. مواد با عیار بالا مانند جواهرات معمولا به روش شیمیایی بازیافت می شوند تا به محصولات با خلوص بالا تبدیل شوند. اما ضایعات کاتالیست ها و ضایعات الکترونیکی به روش غالکاری بازیافت می شوند. در صورتی که فرآیند استخراج به درستی انجام شود، به طور معمول درصد بازیابی این مواد بالا می باشد و کسری ناشی از فرآیند بسیار پایین است. برای مثال ضایعات کاتالیست ها، درصد بازیابی آنها با توجه به شرایط می تواند بین 95 – 85 درصد باشد.

بازیافت فلزات گروه پلاتین موجود در ضایعات الکترونیکی به روشی مشابه روش بازیافت طلا و نقره را بازیافت می شوند. برای مثال در یک روش، این ضایعات به واحدهای ذوب مس انتقال می‌یابند و در این واحدها با عبور از مراحل ذوب و تصفیه به صورت لجن آندی بازیابی می‌شوند. سپس هر کدام از فلزات گرانبها شامل طلا، نقره، پلاتین، پالادیوم و رودیوم به روش شیمیایی و به صورت جداگانه بازیابی می شوند. در روش دیگر این ضایعات پس از آماده سازی اولیه مثل سوزانده شده و آسیاب شدن، غالکاری می شوند و سپس فلزات گرانبهای موجود در آنها بازیافت می گردد.

نکته

نکته مهم در بازیافت ضایعات کاتالیست، تفاوت زیاد آنها با سایر ضایعات است. به طوری که یکی از مهم‌ترین مسائل مرتبط با این مواد نسبت پایین مقدار این فلزات به وزن و حجم ضایعات است. بنابراین جمع‌آوری ضایعات کاتالیست ها و هزینه‌های مرتبط با آنها با توجه به پراکندگی این ضایعات بسیار دارای اهمیت است و معمولا دارای مشکلات عدیده ای است.

مطالب دیگر

ضایعات الکترونیک 

نقره

قال کاری یا غال کاری بیشتر در استخراج طلا از بردها و ضایعات الکترونیک کاربرد دارد. البته از این روش برای بازیافت ضایعات دیگر نظیر جواهرات مستعمل، ضایعات زرگری، خاک معدنی طلا، ضایعات آبکاری و ... نیز استفاده می شود.

مراحل قالکاری 

به طور کلی در روش قال کاری پس از جداسازی طلا از سایر ناخالصی‌ها، با استفاده از حرارت و ذوب فلزات گرانبها در سرب، مخلوط طلا و نقره به صورت آلیاژ به دست می‌آید که از آن طلا را می توان بازیافت و استخراج نمود. در این روش ابتدا ضایعات را در کوره می سوزانند تا مواد آلی نظیر پلاستیک ها، روغن ها و کربن ها حذف شوند، سپس به وسیله آهنربا و روش مغناطیسی ذرات و تکه های آهنی را از خاکستر جداسازی می نمایند. در مرحله بعدی خاکستر را آسیاب می کنند و  سپس با نمونه‌گیری و آزمایش نمونه، مقدار طلای موجود در نمونه را اندازه گیری می کنند. پس از آن، حدود 3 برابر طلای موجود، نقره به خاکستر می افزایند و مواد حاصل را همراه با کمک ذوب‌هایی نظیر بوره (تنه کار)، پودر زغال و نیترات سدیم یا پتاسیم در کوره ای به نام کوره قال کاری ذوب می نمایند.

 با اضافه کردن سرب و با توجه به سایر عناصر موجود، دمای کوره تا حدود 1400-1100 درجه سانتی‌گراد افزایش می‌یابد تا سرب و فلزات مزاحم مثل آهن و مس اکسید شوند و به سرباره انتقال یابند. بخشی از فلزات نیز مثل سرب بخار می شوند و بدین طریق از طلا و نقره جدا می گردند. با توجه به این که بخار سرب برای سلامتی انسان و محیط زیست خطرناک و سرطان زا می باشد، در این فرآیند باید حتما از یک سیستم نصفیه بخار سرب استفاده کرد. سیستم تصفیه بخار سرب که آن را بگ فیلتر  می نامند، دستگاهی است که با مکش، بخارهای حاصل از کوره را در خود تقطیر می کند و دوباره به ذرات جامد تبدیل می نماید.

 پس از اکسید شدن فلزات مزاحم و سرب و انتقال آن ها به سرباره، سرباره را از مذاب جداسازی کرده و در پایان مذاب را به شکل یک قرص نقره ای سرد می کنند. این قرص که علاوه بر نقره حاوی مقداری طلا، پلاتین و پالادیوم است در اسید نیتریک حل می شود تا نقره از طلا حذف شود. رسوب طلا نیز پس از جداسازی از نقره در تیزاب سلطانی حل می شود و سپس طلا، پلاتین و پالادیوم هر کدام به صورت جداگانه رسوب داده شده و استخراج می شوند.